Efektem rozwijającego się przemysłu rolniczego jest wzrost masowej produkcji owoców i warzyw gene- rującej duże ilości roślinnych produktów ubocznych odpadów. Pozostałości procesów przetwarzania surowców roślinnych (zwłaszcza skórki) mogą stanowić odgrywać istotną rolę w uzupełnianiu dziennego zapotrzebowania pokarmowego zwierząt gospodarskich. Zawarte w nich swoiste substancje tzw. wtórne (tj. m.in. alkaloidy, olejki eteryczne, garbnik, kwas asparginowy, polifenole), będące najczęściej końcowymi produktami przemiany materii, wykazują specyficzne działanie na organizm zwierząt. Działają one korzystnie w zakresie poprawy statusu zdrowotnego zwierząt poprzez m.in.: wzmocnienie mechanizmów obronnych poprzez potencjalne działanie immunostymulające, działanie przeciwzapalne, antyoksydacyjne, co odzwierciedla się także w opty- malizacji efektywności produkcji. Dobór odpowiednich rodzajów i ilości produktów ubocznych przemysłu owocowo-warzywnego może stać się istotną strategią żywieniową umożliwiającą poprawę statusu zdro- wotnego zwierząt gospodarskich oraz poprawę dietetyczną i odżywczą, pozyskiwanej od nich, żywności pochodzenia zwierzęcego. Celem pracy jest przedstawienie najnowszych doniesień naukowych dotyczących możliwości wykorzystania produktów ubocznych przemysłu owocowo- -warzywnego, w zakresie oddziaływania zawartych w nich swoistych substancji, w żywieniu zwierząt gospodarskich.

The development of the agricultural industry results in the increased mass production of fruits and vegetables, which generates large quantities of plant by-products and waste. Residues from the processing of plant materials (especially peels) can play a significant role in supplementing the daily nutritional requirements of farm animals. These by-products contain specific secondary substances (such as alkaloids, essential oils, tannins, aspartic acid, polyphenols), which are often end-products of metabolism and have specific effects on the animal's body. They have a positive impact on the animals' health status by strengthening their defense mechanisms through potential immunostimulatory effects, anti-inflammatory and antioxidant effects, which also reflect in optimizing production efficiency. Selecting appropriate types and quantities of by-products from the fruit and vegetable industry can become an important nutritional strategy for improving the health status of farm animals and enhancing the nutritional and dietary value of the animal-derived food obtained from them. The aim of this study is to present the latest scientific findings regarding the potential use of by- products from the fruit and vegetable industry, in terms of the effects of their specific substances on the nutrition of farm animals.